به گفته مديران و کارشناسان منابع طبيعي و محيط زيست
مصوبه جاده زرين گل گلستان تفسير به راي شده است

  در حالي که مسوولان منابع طبيعي و حفاظت محيط زيست، کارشناسان و فعالان و تشکل هاي زيست محيطي دو استان گلستان و سمنان نگران تخريب جنگل هاي ارزشمند هيرکاني «ابر» هستند و گذر جاده از اين مسير را مغاير اصول زيست محيطي دانسته و مخالفت خود را به صراحت اعلام کرده اند، به نظر مي رسد احداث اين جاده به موضوعي انتخاباتي تبديل شده که مي تواند با جلب رضايت ويلاسازان و زمين داران در شرايطي خاص و با دوره زماني محدود نتايج انتخابات را به نفع عده يي خاص رقم بزند.

اين گروه که به نام اجراي مصوبه استاني هيات دولت، اصرار بر احداث جاده دارند به زعم کارشناسان، مصوبه را به دلخواه خود تفسير و از موضوع اصلي خارج کرده اند. در همين حال طي هفته اخير تشکل هاي زيست محيطي دو استان با برپايي تجمع و صدور بيانيه بر اجراي صحيح مصوبه بدون اعمال نظر برخي و البته با توجه به ملاحظات زيست محيطي تاکيد کرده اند.

حسينعلي ابراهيمي کارنامي مديرکل محيط زيست استان سمنان در اين باره به «اعتماد» گفت؛ «مصوبه هيات دولت درباره جاده زرين گل، ارتقاي راه موجود بوده و قرار بر اين نبوده که کل مسير تغيير کند. ما مخالف مصوبه دولت نيستيم، بلکه معتقديم اين مصوبه تفسير به راي شده است. ما با برداشت غلط از مصوبه که باعث زير پا گذاشتن قانون و تخريب منابع ملي مي شود مخالفيم و از اجراي آن جلوگيري مي کنيم.»

او با اشاره به اينکه مصوبه استاني سال84 دولت نهم درباره آسفالت سه راهي شيرين آباد در محور علي آباد - شاهرود که با اعتباري بالغ بر پنج ميليارد ريال به تصويب رسيده، تاکيد بر ارتقا و اصلاح جاده پيشين داشته و ساخت جاده جديد مد نظر نبوده است، گفت؛ «ما مخالف مصوبه يي هستيم که به دلخواه برخي اجرا شود. يکي از شرايط ذکر شده در مصوبه، تاکيد بر انجام مطالعات زيست محيطي پروژه است که درباره جاده زرين گل تاکنون تحويل نشده است، در حالي که با توجه به اکوسيستم خاص و حساس جنگل ابر، اين مطالعات بايد حتماً انجام شود.»مديرکل محيط زيست استان سمنان تاکيد کرد؛ «بر اساس قانون صيانت از جنگل هاي شمال کشور، قانونگذار تکليف کرده که هر کجا اجراي طرحي، تخريب جنگل در پي داشته باشد پيش از آغاز عمليات اجرايي بايد مطالعات ارزيابي زيست محيطي EIA انجام و تحويل شود، بر همين اساس وزارت راه موظف است قواعد حقوقي را زير پا نگذارد و به تمام نکات مصوبه دولت پايبند باشد.» گرچه شورابي مديرکل راه و ترابري گلستان در اين باره به «اعتماد» پاسخي نداد و شرط ملاقات حضوري را براي بحث تعيين کرد اما تاريخچه عملکرد وزارت راه به خصوص اداره کل راه استان گلستان درباره طرح هاي واقع در داخل حوزه هاي تحت حفاظت حاکي است که پاسخ ندادن به سوال هاي رسانه ها به عنوان نماينده افکار عمومي در اين وزارتخانه تبديل به يک مشي و شيوه مديريتي شده است و مسوولان راه و ترابري کشور تنها هنگامي پاسخگوي افکار عمومي و مردم هستند که خود صلاح بدانند.اما اداره کل منابع طبيعي استان سمنان نيز با احداث جاده مخالف بوده و مخالفت خود را طي ماه هاي اخير به صراحت اعلام کرده است. سيدحسن ميرعماد مديرکل منابع طبيعي سمنان به «اعتماد» گفت؛ «مطالعات ارزيابي اين طرح ارائه نشده و ما معتقديم احداث اين جاده صدمات جبران ناپذيري را به منابع طبيعي منطقه وارد مي کند، به همين دليل با احداث آن مخالفيم و منتظر نظر نهايي کميسيون زيربنايي دولت هستيم.»

مسير، جاده جديد نمي خواهد

مهندس محمد کماسي دبير انجمن علمي محيط زيست دانشگاه آزاد تهران - شمال با اشاره به ارزش ويژه جنگل هاي شمال ايران به عنوان تنها بازمانده جنگل هاي دوران سوم زمين شناسي، تنها نمونه مشابه جنگل ابر در جهان را جنگل هاي شمال کانادا عنوان کرده و مي گويد؛ «در محور علي آباد به شاهرود چندين راه مواصلاتي وجود دارد که يکي از آنها در 25 کيلومتري جاده مورد بحث است، حال سوال اينجاست که چه ضرورتي دارد به قيمت خراب و نابود کردن يک طبيعت ارزشمند که داراي اکوسيستم پويا و ديگر ارزش هاي زيست محيطي است، دوباره يک جاده ساخته شود؟»

کماسي با تاکيد بر اينکه اين طرح فاقد مطالعات ارزيابي زيست محيطي است، مي گويد؛ «بر اساس قانون هر حرکت انسان ساخت در جنگل ها، به خصوص پروژه هاي طولي مانند احداث جاده، بايد گزارش ارزيابي زيست محيطي داشته باشد که اين طرح فاقد آن است، ضمن اينکه اين مطالعات را هر شرکتي نمي تواند انجام دهد و به دليل حساسيت بالاي اکوسيستم منطقه ابر، شرکتي صلاحيت انجام اين مطالعات را دارد که داراي تخصص در اين زمينه بوده و در رتبه بندي شرکت هاي فوق که توسط سازمان برنامه و بودجه انجام مي شود داراي رتبه يي بالا باشد.»

دبير انجمن ملي محيط زيست کشور، مطالعات ارزيابي را به مهري تشبيه کرد که بايد پاي هر پروژه يي که قرار است در جوار اکوسيستم هاي ارزشمند و شکننده اجرا شود، زده شود.

کماسي با اشاره به نقش سازمان حفاظت محيط زيست در اجراي اين پروژه ها گفت؛ «ضعف بزرگ سازمان محيط زيست اين است که نمي تواند با وزارتخانه هاي دولتي برخورد کند و آنها با اعمال فشار مي توانند پروژه هاي خود را بدون طي مراحل قانوني همچون ارائه گزارش ارزيابي زيست محيطي واقعي به ثبت برسانند.»دبير انجمن علمي محيط زيست کشور با بيان اين نکته که معمولاً شرط اصلي اجراي پروژه ها، منفعت اقتصادي آنها براي کشور است، هشدار داد؛ «احداث جاده زرين گل زيان هايي به منابع ملي و طبيعي وارد مي کند که آسيب هاي آن بسيار بيش از سود آن است و مي بينيم که اصرار براي اجراي اين پروژه در راستاي منافع اشخاص، آن هم عده يي بسيار محدود است.»

او با تاکيد بر اهميت انجام مطالعات ارزيابي زيست محيطي و نص صريح قوانين در اين باره هشدار داد که در صورت اجراي پروژه يي بدون انجام اين مطالعات، سازمان جهاني محيط زيست مي تواند عليه ايران اقامه دعوي کند.

جاده و اشتغال زايي

در بين اهدافي که براي احداث جاده برمي شمارند «ايجاد اشتغال» و «بهبود اوضاع اقتصادي مردم منطقه» بيش از همه درشت نمايي مي شود. اين ادعا در حالي مطرح مي شود که با مخالفت صريح نخبگان دانشگاهي و کارشناسان روبه رو است. دکتر اميرحسين وليان دبير جمعيت ديده بان طبيعت استان سمنان از موافقان اين پروژه مي پرسد؛ «به راستي يک جاده چه اشتغالي مي تواند ايجاد کند؟ در حالي که به جرات مي توان گفت 25 درصد زمين هاي کشاورزي شيرين آباد زير جاده رفته است. اين در حالي انجام شده که در برخي نقاط، صاحبان زمين هاي کشاورزي تنها توانسته اند در قبال فروش هر متر زمين يا مرتع، 3 هزار ريال يعني 300 تومان دريافت کنند. آيا اين قرار دادن مردم در برابر عمل انجام شده نيست؟» دکتر وليان معتقد است عده يي با سپر قرار دادن مردم و پناه گرفتن در پشت موج افکار عمومي، مسوولان را در برابر يک خواسته به ظاهر مردمي قرار داده اند.او يادآور مي شود؛ «اگر تنها 10 درصد بودجه يي که قرار است صرف احداث اين جاده شود را صرف احيا و ايجاد کارخانه هاي علي آباد کنند براي حل مشکل بيکاري خدمت بزرگتري به مردم کرده اند؛ نه اينکه اين همه هزينه، صرف ساخت جاده يي شود که تنها کارکردش کوتاه شدن بيست کيلومتر از مسير است و به علت سرما و برف گرفتگي، تنها در 6 ماه سال قابل استفاده بوده و در بقيه سال مسدود است.»

مهندس ياسر انصاري دبيرکل «کانون عالي گسترش فضاي سبز و حفظ محيط زيست کشور» نيز ضمن تاکيد مجدد بر عدم ضرورت اجراي اين پروژه و تفاوت فاحش گزينه هاي مطرح شده با مصوبه اصلي هيات دولت و حتي اصلاحيه هاي ضميمه گفت؛ «آنچه محرز است غيرضروري بودن چنين مصوبه يي براي توسعه توسط هيات دولت بوده که اين ضعف بيشتر متوجه مسوولان وقت استاني بوده است که شرايط را براي تصويب چنين پروژه يي مهيا کرده اند. در اين زمينه ما هم با رياست محترم جمهوري کاملاً هم عقيده ايم که «لزومي براي اجراي جاده هاي متعدد و موازي بين دو استان سمنان و گلستان وجود ندارد».» او با اشاره به گزينه هاي مطرح شده از سوي رئيس سازمان حفاظت محيط زيست همچون جنگل کاري گفت؛ «بايد گفت سازمان حفاظت محيط زيست و منابع طبيعي تاکنون ايستادگي و مقاومت خوبي در برابر اين مصوبه غيرضروري و غيراصولي داشته اند که عدم نتيجه گيري مباحث مربوطه در کميسيون زيربنايي دولت را مي توان محصول همين ايستادگي سازمان حفاظت و نمايندگان وزارت جهاد کشاورزي دانست.» انصاري ضمن اشاره به اينکه مدبرانه ترين و شجاعانه ترين راه حل ممکن، بازنگري دولت محترم در مصوبه اخير و دقت در مصوبات آينده است، ادامه مي دهد؛ «موضوع جاده ابر در حال حاضر تحت الشعاع مبارزات انتخاباتي کانديداهاي شهرستان هاي علي آباد و احتمالاً شاهرود است. فضاي نزديک به انتخابات و فشارهاي نمايندگان در تشديد التهابات موجود بي تاثير نيست، حال چرا هيچ کانديدايي ارزش ناشي از حفظ اين مجموعه بي بديل استاني را به عنوان پتانسيل بالقوه طرح هاي ملي اکوتوريسم به مردم علي آباد يادآوري نمي کند يا از نفوذ خود براي فشار به دولت جهت حفظ و صيانت از اين جنگل ها و در عوض اجراي طرح هاي گردشگري اصولي و زيست محيطي در جهت افزايش رونق اقتصادي حاشيه نشينان ابر استفاده نمي کند، ناشي از خلاء ديدگاه علمي ايشان است.»
 
الهه موسوي

روزنامه ی اعتماد